گزارش شش ماه نخست ۲۰۲۰

کمیته مصونیت خبرنگاران افغان
30 سرطان 1399

درشش ماه نخست  سال ۲۰۲۰، کمیته ۴۲ مورد خشونت در برابر خبرنگاران را ثبت کرده است که با شش ماه نخست سال گذشته از نگاه کمی تفاوت چندانی ندارد، چون در شش ماه نخست سال ۲۰۱۹ کمیته ۴۵ قضیه را ثبت نمود. از میان تمامی موارد خشونت و تهدید علیه خبرنگاران 2 مورد آن قتل، ۱۱ مورد جراحت، ۶ مورد لت و کوب، ۹ مورد توهین و تحقیر، ۷ مورد تهدید، ۴ مورد اختطاف، ۲ مورد سرقت، و ۱ مورد رفتار غیر قانونی ( عدم پرداخت حقوق ماهوار) را در بر میگیرد.


از میان عاملان  این خشونت ها، گروه طالبان و داعش  در این شش ماه  با داشتن مسئولیت ۱۸ مورد خشونت و تهدید در برابر خبرنگاران مسئول بیشترین موارد خشونت علیه خبرنگاران می باشند. در ضمن باید خاطر نشان ساخت که از رهگذر شدت خشونت رفتار جرمی آنچه گروه طالبان و داعش در برابر خبرنگاران انجام داده اند به مراتب شدیدتر و سنگین تر از اعمال حکومتی بود است. زیرا این گروه ها متهم به قتل، اختطاف و زخمی کردن خبرنگاران می باشند. افراد متعلق به حکومت در ردۀ دوم قرار گرفته و مسئولیت ۱۳ قضیۀ خشونت علیه خبرنگاران را به عهده دارند. زورمندان 3 مورد، سارقین 2 مورد، افراد ناشناس 5 مورد و مسئولان رسانه ها  ۱ مورد از خشونت را در برابر خبرنگاران مرتکب گردیده اند.


قابل یاد آوریست که در این شش ماه، ۸ قضیۀ دیگر نیز به کمیته مصونیت مواصلت ورزیده که ربطی به کار حرفه یی کارمندان رسانه یی شاکی یا خبرنگاران نداشته است. زیرا این قضایا به دلیل بروز مشکلات شخصی خبرنگاران پیش آمده اند که شامل ۲  مورد کشته شدن ۲ مورد سرقت  2 مورد زخمی  ۱ مورد لت و کوب  و  ۱ مورد اختطاف می شود.


ثبت 22 مورد خشونت و تهدید در زون پایتخت، این زون را نامساعد ترین بخش در سطح کشور برای خبرنگاران و کارمندان رسانه یی در این شش ماه  نشان می دهد. زون شمال با داشتن هیچ قضیه در بهترین موقعیت قرار میگیرد.  از میان آمار ارائه شده، ۷ مورد خشونت علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه یی خانم رخ داده است.


در شش ماه نخست سال ۲۰۲۰ با وصف شیوع ویروس کرونا که خشونت عمومی در کشور و کار خبرنگاری را محدود ساخت، ثبت ۴۲ مورد خشونت علیه خبرنگاران رقم قابل ملاحظه بوده و نگرانی جدی را از منظر روند خشونت علیه خبرنگاران نشان میدهد.


درین مدت حمله بر موتر تلویزیون خورشید هشدار برای موج جدید خشونت علیه خبرنگاران بوده و میتواند دلیلی برای ماندن رسانه ها در صدر اهداف جنگی گروه های طالبان و داعش باشد.


عدم دسترسی به اطلاعات، تهدید های گسترده علیه خبرنگاران و رسانه ها از جمله چالش های جدی باقی مانده و تا هنوز تدابیری جدی از جانب حکومت درین زمینه گرفته نشده است. در شش ماه نخست ده ها خبرنگار با خشونت های گوناگون مواجه شده اند.


درین مدت اضرار اقتصادی ناشی از ویروس کرونا باعث شد که تمام رسانه های افغانستان با مشکلات جدی اقتصادی مواجه شده و یکتعداد زیاد کارمندان خود را از کار برکنار کنند یا رخصتی بدون معاش دهند. ده ها رسانه بدلیل مشکلات اقتصادی در پرتگاه سقوط قرار گرفت، امری که باعث تضعیف یکی از بزرگترین دستاورد های افغانستان  که همانا آزادی و تعدد رسانه ها میباشد، گردید.


گفتگو های صلح و نگرانی جامعه رسانه یی از محدود شدن آزادی بیان و آزادی رسانه ها از جمله دغدغه های دیگری است که جامعه رسانه یی در شش ماه اول سال ۲۰۲۰ با آن مواجه بود. عدم توجه جدی به حفظ آزادی رسانه ها از جانب حکومت افغانستان و مخالفت گروه طالبان با این ارزش باعث گردیده است تا اطمینان نسبت به آینده آزادی بیان مخدوش گردد.


طرح تعدیل قانون رسانه های همگانی ازسوی حکومت نگرانی های جدی را در پیوند با آزادی بیان به وجود آورد که خوشبختانه پس از دادخواهی های پی هم کمیته مصونیت خبرنگاران، فدراسیون ژورنالیستان و نهادهای رسانه یی افغانستان، سازمان های اجتماعی و مدنی این طرح از سوی ریاست جمهوری دوباره از پارلمان کشور خواسته شد و جهت تدقیق بیشتر به معاونیت دوم ریاست جمهوری جهت مشورت با خبرنگاران و نهادهای حامی و صنفی خبرنگاران سپرده شد.


در گفتگو های صلح، تیم مذاکره کننده باید از ارزش های آزادی بیان و آزادی رسانه ها به عنوان ارزش های غیر قابل معامله، دفاع نمایند. راهکاریرا که کمیتۀ مصونیت درین زمینه ترتیب نموده است، طرح جامع و موثری را بخاطر حفظ آزادی رسانه ها ارایه مینماید که تیم مذاکره کننده باید به اساس این طرح وارد گفتگو  با طالبان در پیوند با  آزادی بیان و آزادی رسانه ها گردد. این طرح توسط نهاد های عمدۀ جامعه بین المللی هم مورد استقبال قرار گرفته و نیاز است تا به صورت همه جانبه عملی گردد.


حکومت افغانستان باید تدابیر جدی و تازه را بخاطر تسهیل ارائۀ اطلاعات به خبرنگاران روی دست گیرد. معضل دسترسی به اطلاعات به یک چالش همه گیر تبدیل شده و موانع  جدی را فراروی کار خبرنگاری ایجاد نموده است. حکومت باید بداند که تلاش های گذشته درین زمینه نتیجه مثمری بار نیاورده است  بناً نیاز است تا طرح تازه برای حل این چالش روی دست گرفته شود.


نوت: برای دریافت گزارش، اینجا کلیک نمائید.