کابل، افغانستان: شش ماه نخست سال ۲۰۱۸ خونین ترین مدت برای خبرنگاران و جامعه رسانه یی افغانستان بود. درین مدت ۸۹ مورد خشونت در برابر خبرنگاران و کارمندان رسانه یی ثبت شده که در میان آن ۱۱ مورد قتل خبرنگاران وجود دارد، آماری که میزان و شدت آن بی سابقه می باشد. تمام خبرنگاران ایکه درین دور کشته شده اند به صورت هدفمند و مستقیم مورد حمله قرار گرفتند. ۹ تن ازین خبرنگاران در حمله انتحاری در کابل کشته شده که مسؤلیت آنرا گروه داعش به عهده گرفت، یکی از ایشان در کندهار و یکتن دیگر در ولایت خوست در حملات هدفمند به قتل رسید و هیچ گروهی مسؤلیت آنرا نگرفت. ا
در پهلوی موارد قتل خبرنگاران، کمیته ۱۹ مورد توهین و بدرفتاری، ۱۴ مورد لت و کوب،۱۱ مورد زخمی شدن، ۲۸ مورد تهدید، ۵ مورد بازداشت و احضار و ۱ مورد اخراج غیر قانونی از رسانه را ثبت نموده است. امار ثبت شده افزایش ۲۲ در صدی را نسبت به شش ماه اول ۲۰۱۷ نشان میدهد زیرا کمیته در شش ماه اول سال گذشته ۷۳ قضیه را ثبت نموده بود.
گروه داعش و طالبان مسؤل ۳۷ واقعه می باشد که اکثریت موارد آن تهدید و قتل است. .افراد متعلق به حکومت و نیرو های امنیتی در رده دوم قرار گرفته و مسؤل ۳۶ مورد تهدید و خشونت میباشند. افراد ناشناس در رده سوم قرار گرفته و مسول ۱۴ مورد خشونت بوده و مالکان و مدیران رسانه ها مسول ۲ مورد بد رفتاری علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه یی میباشند. در این شش ماه بیشترین واقعات خشونت یعنی ۲۷ واقعه در زون کابل که شامل ولایت کابل و ولایات شمالی کابل میباشد، رخ داده است. ۱۴ مورد در زون جنوب شرق، ۱۱ مورد در زون جنوب، ۶ مورد در زون شمال شرق، ۴ مورد در زون شمال، ۴ مورد در زون شرق و ۳ مورد در زون مرکزی رخ داده است.
حادثه ۳۰ اپریل سال ۲۰۱۸ که در آن ۹ تن از خبرنگاران کشته شدند، نقطه عطف در امنیت و مصونیت خبرنگاران در ۱۷ سال گذشته بشمار میاید. این حادثه بخاطر اینکه ۹ تن از خبرنگاران در یک حمله کشته شدند و شیوه ایکه این حمله انجام یافت، نگرانی ها را از رهگذر مصونیت خبرنگاران بصورت گسترده افزایش بخشید. این حمله همچنان پوشش وقایع تروریستی را برای خبرنگاران بدلیل احتمال تکرار چنین حملات مشکل ساخته است. با وصف این همه تهدید ها، جرآت خبرنگاران أفغانستان در قسمت ادامه کار مسلکی در وضعیت غیر مصون و نامناسب کشورمستلزم قدردانی می باشد.
افزایش خشونت علیه خبرنگاران و رسانه ها باعث گسترش خودسانسوری میان خبرنگاران و رسانه ها در قسمت نشر جنایات گروه های تروریستی شده است. این امر خصوصاً در ولایات ایکه نفوذ و فعالیت گروه های تروریستی بیشتر اند، مشهود است. ولایاتی چون هلمند، کندهار، غزنی و ننگرهار از جمله ولایاتی اند که میزان گسترده خودسانسوری در ان به مشاهده می رسد.
باساس تحلیل کمیته، دلیل اساسی افزایش تهدید و خشونت علیه خبرنگاران عبارتند از: ۱. افزایش نا امنی و بی ثباتی در کشور ۲. تداوم فرهنگ معافیت مجازات عاملین خشونت علیه خبرنگاران ۳. افزایش اهمیت تبلیغات در جنگ فعلی که رسانه ها را در محراق توجه گروه های تروریستی قرار داده است و ۴. مخالفت ایدیولوژیک و سیاسی گروه های تروریستی با رسانه ها و خبرنگاران بدلیل نقش مهم رسانه ها در اطلاع رسانی و بلند بردن آگاهی جامعه ۵. عدم تطبیق درست قوانین و لوایح ایکه مربوط به مصونیت خبرنگاران میباشد
تداوم چالش عدم دسترسی به اطلاعات و ارایه اطلاعات نا درست مشکل بزرگی فرا راه کار خبرنگاری ایجاد کرده است. فرهنگ و دید فعلی حکومت نسبت به موضوع ارایه اطلاعات نه تنها به چالش های خبرنگاران افزوده بلکه فاصله میان خبرنگاران و حکومت را افزایش داده و خبرنگاران را واداشته است ته به منابع غیر رسمی بخاطر اطلاعات مراجعه نمایند. این امر زیان بزرگی را متوجه حکومت در زمینه جنگ فعلی وروانی نموده است که یک بخش مهم آن رقابت روی مشروعیت میباشد.
چالش های متفاوت از قبیل میزان گسترده تهدید، عدم دسترسی به اطلاعات و چالش های مالی که متوجه رسانه ها است، بقای آزادی رسانه ها و آزادی بیان را در کشور ایکه این دو از جمله عمده ترین دستاورد ها ی مهم به شمار میاید، به میان آورده است.
نیرو های امنیتی باید تمام راه های ممکنه را در قسمت امنیت خبرنگاران خصوصاً هنگام پوشش واقعات تروریستی جستجو نموده و در همکاری با رسانه ها و نهاد های حامی خبرنگاران طرزالعمل عملی و موثر را روی دست گیرد تا باشد از حملات مرگبار علیه خبرنگاران و رسانه ها جلوگیری صورت گیرد. غفلت درین زمینه نتایج اسفناک به بار خواهد آورد.
رسانه ها همچنان مسولیت دارند تا در قسمت مصونیت کارمندان خود تدابیر جدی را اخذ نموده و درین زمینه پالیسی و پلان های موثر روی دست گیرد. در ضمن رسانه ها مکلف اند تا تمام وسایل ایمنی را در اختیار خبرنگاران ایکه بخاطر پوشش وقایع تروریستی و یا جنگی فرستاده میشوند قرار دهند. این نه تنها مکلفیت اخلاقی رسانه ها بوده بلکه مکلفیت قانونی و اداری شان میباشد.
با در نظر داشت افزایش روز افزون تهدید، خبرنگاران نیز مکلفیت دارند تا جدیت در قسمت مصونیت خود به خرچ داده و از مصونیت خود را قربانی گزارش نه نمایند. اخلاق خبرنگاری حکم مینماید که هیچ گزارش مهمتر از جان خبرنگار نمی باشد فلهذا خبرنگاران نباید بخاطر دریافت گزارش خود سوژه گزارش گردند. خبرنگاران ایکه آموزش های مصونی را تا هنوز اخذ ننموده اند، میتوانند در برنامه های آموزش کمیته مصونیت که بصورت متداوم برگذار مینماید، اشتراک نمایند.
نهاد های حامی خبرنگاران باید با هماهنگی بهتر با حکومت و مالکان رسانه ها در قسمت اخذ تدابیر مصونیتی خبرنگاران به صورت متداوم الی اتخاذ این تدابیر کار نمایند. این نهاد ها باید به صورت پیوسته درین قسمت دادخواهی نمایند. در ضمن، نهاد ها باید در قسمت افزایش مهارت های ایمنی با خبرنگاران کار نمایند.
با در نظر داشت اینکه چالش حق دسترسی به اطلاعات به یک معضل مزمن تبدیل شده است، حکومت افغانستان باید با یک رویکرد جدید این مشکل را حل نماید. تداوم این حالت نه تنها که کار خبرنگاری را با چالش جدی مواجه مینماید، بلکه زمینه را برای برتری گروه های تروریستی در جنگ اطلاعاتی وروانی مساعد میسازد، چیزیکه از آن گروه های تروریستی نفع زیادی برده اند.
نوت: برای دریافت گزارش، اینجا کلیک نمائید.
